Ülseratif kolit, kalın bağırsağın iltihaplı bir sağlık sorunudur. Bu hastalık, kalın bağırsakta ülserlerin oluşmasına ve kanamaya yol açar.

Ülseratif kolitin kesin nedeni günümüzde bilinmemektedir. Ancak genetik yatkınlığı olan kişilerin bağırsağında bulunan bazı mikroorganizmalara veya besinlerle alınan bazı maddelere karşı vücudun bağışıklık sisteminin aşırı tepki vermesiyle ortaya çıkar. Bağışıklık sisteminin neden bu şekilde aşırı tepki verdiği tam olarak anlaşılamamıştır.

Başlıca belirtileri kanlı, mukuslu (sümüksü madde) ishaldir. Dışkılama sayısı günde birkaç kez olabileceği gibi hastalığın şiddetine bağlı olarak 15-20 defa da olabilir. Diğer belirtiler arasında kan kaybına bağlı halsizlik, hızlı yorulma ve çarpıntı bulunmaktadır.

Barsak kanamasına neden olan her hastalık ülseratif kolit ile karışabilir. Hastalık ilk belirti verdiğinde enfeksiyonlara veya antibiyotiklere bağlı gelişen kalın bağırsağın ülserli hastalıkları ile karışabilir. Uzun süreli bir hastalıkta ise en önemli karışabileceği hastalık Crohn hastalığıdır. Crohn hastalığı tüm sindirim sistemini, dolayısıyla kalın bağırsakları da tutabilir.

Ülseratif kolit ilaç tedavileri ile kontrol altına alınabilir. Ancak hastalığın tamamen tedavi edilmesi genellikle mümkün değildir. Hastalık, genellikle alevlenmeler ve remisyonlar (sakinleşmeler) ile seyreder. Bu nedenle tedavinin hayat boyu sürdürülmesi önerilir. Yıllar süren iyilik durumu sırasında bazen ilaçların kesilmesi denenebilir. Bu, hasta ve hekimin birlikte karar vermesi gereken bir durumdur.

Ülseratif kolit tedavisinde aminosalisilik asit bileşikleri (Salozoprin, Salofalk, Pentasa, Asacol), kortizon ve bağışıklık sistemi düzenleyicileri (Azatiopurin, 6-merkaptopurin, metotrexate ve benzerleri) sıkça kullanılan ilaçlardır.

Hastalık sadece kalın bağırsakları tuttuğundan, kalın bağırsağın çıkarılması ile hastalık sona erer. Ancak böyle bir operasyon yapılacaksa, kalın bağırsağın hasta kısmının değil, tamamının çıkarılması gereklidir. Cerrahi, basit bir tedavi seçeneği değildir ve cerrahi kararı verilirken hastanın operasyon sonrası olabilecek komplikasyonlar hakkında bilgilendirilmesi gerekmektedir. Ülseratif kolitte cerrahi kararı genellikle ilaç tedavisinin yetersiz kalması, delinme veya kanser riskinin ortaya çıkması gibi durumlarda verilir. Ayrıca ilaç tedavisini istemeyen ve cerrahi tedaviyi tercih eden hastalarda da cerrahi tedavi düşünülebilir.

Ülseratif kolit hamileliğe engel bir durum değildir. Ancak planlanan bir gebeliğin hastalığın sakin olduğu bir dönemde gerçekleşmesi arzu edilir. Hastalığın aktif olduğu bir dönemde hamilelikte erken doğum ve düşük riski artar. Kullanılan ilaçların kesilmesi hastalıkta alevlenmeye neden olabileceğinden, hamilelik süresince ilaç tedavisine devam edilmelidir.

Ülseratif kolit, bağırsak kanseri gelişim riskini artırmaktadır. Hastalık ne kadar uzun süre devam ederse ve kalın bağırsağın ne kadar büyük bir kısmını tutarsa, risk o kadar artar. Hastalığın 8-10 yıldan beri devam ediyor olması riski başlatmaktadır. Ancak bu risk çok yüksek olmadığından paniğe neden olmamalıdır.