Kolit ülser kalın bağırsağın iltihaplı bir sağlık sorunudur. Ülseratif kolit olarak da bilinir, yalnızca kalın bağırsağı tutar. Kalın bağırsakta ülserlerin oluşmasına ve kanamaya yol açar.

Ülseratif kolitin bugün kesin sebebini bilinmiyor. Fakat genetik yatkınlığı meydana gelen kişilerin bağırsaklarında yer alan birtakım mikroorganizmalara ya da besinler ile edinilen birtakım maddelere karşın vücudun bağışıklık sisteminin mübalağalı cevap vermesi ile meydana çıkar. Esasen başka maddelere karşın vücudu korumakla memur meydana gelen savunma sistemi neden mübalağalı cevap veriyor bu eksiksiz bilinmemektedir.

Başlıca belirtileri kanlı, mukuslu (Sümüksü madde) ishaldir. Dışkılama sayısı günde 1-2 olabileceği benzeri hastalığın derecesi ile ilişkili model 15-20 defa olabilmektedir. Öbür belirtiler kan kaybına ilişkili halsizlik, hızlı yorulma ve çarpıntıdır.

Barsak kanamasına neden meydana gelen her hastalık ülseratif kolit ile karışabilir. Hastalık ilk belirti verdiğinde esas mikroplara ya da antibiyotiklere ilişkili gelişen kalın bağırsağın ülserli hastalıkları ile karışır. Uzunca periyodik bir hastalıkta ise karıştığı en mühim hastalık Crohn sağlık sorunudur. Crohn hastalığı bütün hazım sistemini, dolayısı ile kalın bağırsakları da tutabilir.

Ülseratif kolit ilaç tedavileri ile muayene altına alınabilir. Fakat hastalığın belirli bir süre tedavi ile bitirilmesi çoğunlukla olası olmamaktadır. Hastalığın ilaç rehabilitasyonu ile bitirilmesi istisnai bir vaziyettir. Hastalık hayat boyu sürdürür. Hastalık çoğunlukla alevlenmeler ve sakinleşmelerle süre gider. Bu sebeple tedavinin hayat boyu olması önerilir. Yıllar süren iyilik durumu durumunda bazen ilaçların kesilmesi denenebilir. Bu hasta ve hekimin beraber hüküm vermesi riski paylaşması gerekli olan bir vaziyettir.

Ülseratif kolit tedavisinde aminsalisilik asit bileşekleri (Salozoprin, Salofalk, Pentasa, Asacol), kortizon ve bağışıklık sistemi düzenleyicileri (Azatiopurin, 6-merkaptorurin, metorexate ve benzerleri) sık sık kullanılan ilaçlardır.

Hastalık yalnızca kalın bağırsakları tuttuğundan, kalın bağırsağın çıkarılması ile hastalık biter. Fakat bu gibi bir operasyon ifade edilecek ise kalın bağırsağın hasta kısmının değil, tamamının çıkarılması gereklidir. Fakat cerrahi meselesiz bir tedavi seçeneği değildir. Cerrahi kararı verilirken hastanın operasyon sonrası olabilecek sıkıntılar ile ilgili aydınlatılması gereklidir. Ülseratif kolitte yüklü rehabilitasyona nazaran hastalığın eksiksiz muayene altına alınamaması, ilaç rehabilitasyonu yan etkilerinin muayene edilememesi, delinme ya da kanser rizikosunun meydana çıkması esas cerrahi kararı verdiren durumlardır. Bunların haricinde ilaç rehabilitasyonu talep etmeyen ve cerrahi tedaviyi öncelikli düşünen hasta kişilerde da cerrahi tedavi düşünülebilir, fakat bu durumda hastanın cerrahi sonrası olabilecek sıkıntılar ile ilgili iyi aydınlatılmış olması gereklidir.

Ülseratif kolit hamileliğe engel bir durum değildir. Fakat planlanan bir gebeliğin hastalık aktivitesinin muayene edilmiş bir zamanda olması arzu edilir. Zira hastalığın etkin olduğu bir dönemdeki hamilelikte erken doğum ve az riski artar. Kullanılan ilaçların kesilmesi hastalıkta alevlenmeye neden olacağından hamilelik müddetinde hasta ilaç tedavisine devam edilmelidir.

Ülseratif kolit bağırsak kanseri gelişim riskini arttırmaktadır. Hastalık ne denli uzunca periyodik ise ve kalın bağırsağın ne denli fazla miktarda meydanı tutmuş ise risk o denli artmaktadır. Hastalığın 8 -10 seneden beri devam ediyor olması riski başlatmaktadır. Fakat bu risk çok fazla yüksek olmadığından paniğe neden olmamalıdır.